Getuigenissen over Sinterklaas

Hieronder enkele getuigenissen die ik ontving na mijn stuk in De Morgen over Sinterklaas, via mail of sociale media. Er zijn grofweg twee soorten verhalen: van ouders die het Sinterklaasfeest gewoon als een toneelstuk beleven, en die hun kinderen van meet af aan vertellen dat Sinterklaas niet écht bestaat; en getuigenissen van mensen die zelf getraumatiseerd waren door de Grote Onthulling en de vertrouwensbreuk. Als iemand nog een verhaal heeft, mail het naar maartenboudry[AT]gmail.com, dan voeg ik het hieronder toe.

***


Hallo Maarten

Ik ben blij dat jij een lans breekt voor iedereen die zich soortgelijke vragen stelt bij het Sinterklaasfeest.

Ik ben een kind van de jaren 90. Ik kan me niet herinneren op welke leeftijd ik zelf precies te weten kwam dat sinterklaas eigenlijk niet bestond. Maar ik herinner me nog wel zeer goed de mix van gevoelens die door me heen gingen, toen mijn ouders het me vertelde.

Het gevoel dat overheerste kan ik niet anders beschrijven dan vernedering. Ik voelde me echt vernederd.

Voor een aantal vriendjes op school was de illusie van Sinterklaas al eerder doorprikt, dan voor mij. Die vriendjes luwde mijn enthousiasme voor de komst van de Sint, door mij er al spottend attent op te maken dat die man helemaal niet bestond. Verbouwereerd kwam ik na schooltijd thuis met kritische vragen, die werden beantwoord met leugens die ik (graag) geloofde. “Natuurlijk bestaat Sinterklaas wel”, vertelde mijn ouders me. “Laat je niets wijsmaken door die kinderen. Ze zijn gewoon jaloers dat zij geen cadeautjes meer krijgen van Sinterklaas omdat ze niet braaf genoeg zijn geweest. Trouwens, Sinterklaas brengt enkel cadeautjes aan kinderen die wel in hem geloven”, gingen ze verder. En ik slikte dat verhaal als zoete koek. Waarom zou ik ook aan mij ouders twijfelen? Ze zouden toch nooit toestaan dat ik mezelf belachelijk maak bij mijn vriendjes op school?!

Vlak nadat de Sinterklaasperiode datzelfde jaar gepasseerd was, doorprikten mijn ouders eindelijk ook voor mij de illusie.

Ik voelde me misselijk worden. Het liefst van al had ik me opgesloten in mijn kamer, om er dagenlang niet uit te komen. Ik voelde me vernederd. Ik werd uitgelachen op school omdat ik nog geloofde in een figuur waarvan ik het bestaan vurig had verdedigd. Nu bleek dat mijn vriendjes toch gelijk hadden, voelde ik me niet alleen vernederd, maar ook onnozel, kwaad, verdrietig en alleen.

Ik had zelfs een bepaalde mate van angst om de dag nadien terug naar school te gaan.

Wat moest ik zeggen als die pesters (want mijn geloof in de Sinterklaasmythe was intussen al voer geworden voor pestkoppen), me weer benaderde?

Naast de moeilijkheden met schoolgenootjes, ervaarde ik ook effectief een vertrouwensbreuk tussen mij en mijn ouders. Niet zozeer omdat die bebaarde man met zijn stoomboot niet bleek te bestaan. Maar omdat ze hadden toegestaan dat ik me belachelijk had gemaakt op school.

Ik ben nadien nooit nog echt gepest geweest. Maar mocht dat wel het geval zijn geweest, weet ik niet zeker of ik met mijn problemen bij mijn ouders te rade zou gegaan zijn. Want al kan ik niet spreken van een echt trauma, toch heeft dit verhaal altijd een bepaalde indruk op me nagelaten.

[…]

Ik vind het openen van de discussie hierrond in de verste verte niet overbodig of banaal.

Dat er een sociale druk bestaat die ervoor zorgt dat iemand bijna niet anders durft dan zijn kind mee te nemen in een specifieke illusie, dat is volgens mij helemaal niet oké. En de leugen op zich, is volgens mij dan ook niet altijd even onschuldig.

Groeten,

****

Beste Maarten,

Wat ben ik blij met het lezen van dit artikel! Wat goed dat je dit aan de orde stelt! Eindelijk!!!!

Mijn kinderen zijn 19, 17 en 15 jaar oud en het is dus al lang geleden, dat ik besloten had daar nooit over te liegen. Ze zijn van meet af aan opgevoed met de wetenschap dat sinterklaas en zwarte piet een toneelstukje is en dat ze niet echt zijn. Een van de redenen dat ik ertoe besloten had, was dat soms door (wildvreemde) mensen lukrake dingen werden geroepen die ik ronduit schokkend vond. Het was een vrijbrief voor dreigen met lijfstraffen, ontvoering en chantage met ‘lief’ zijn. Het hele gebeuren leek mij nogal traumatisch en angstaanjagend. 

Maar de voornaamste reden voor mij was wel de enorme verwarring die bij kinderen ontstaat t.a.v. wat onvoorwaardelijke liefde en voorwaardelijke liefde is.

Het was soms behoorlijk lastig toen ze klein waren, en bv in de kleuterklas zaten, voor zowel hen als mijzelf. Ook de reacties van de omgeving. Zij zijn gedurende de gehele schooltijd de enige kinderen geweest, die het wisten. Soms was het ook een opluchting, want als er zich iets naars voordeed waar je als kind slapeloze nachten van kon krijgen, kon ik als ouder hen geruststellen, en zeggen dat het enkel maar een spel was.


Het leuke is, dat hoe klein ze ook waren, we hebben altijd surprises voor elkaar gemaakt en gedichten, en ieder jaar maakten we samen een sinterklaas bordspel. Ook klopten we altijd stiekem aan de deur toen ze klein waren, en zij later ook. Kortom, het spel werd er niet minder om, en nu ze deze leeftijd hebben, is sinterklaas nog altijd hun favoriete feestdag, want het is altijd geweest wat het was.

De hele discussie over zwarte piet verbaast mij dan ook wel enigszins. Iedereen zit ‘in’ het spel te redeneren. Uit het spel zélf stappen en kijken naar de condities die gecreëerd zijn en naar het waarom daarvan, geeft een veel breder perspectief en antwoord op dit (maatschappelijk) vraagstuk. 


Het allerbelangrijkste aan het sinterklaas verhaal is de vertrouwenscrisis die in kinderen ontstaat. Dit ontstaat m.i. op 2 niveau’s..  

Het eerste is t.a.v het natuurlijke ouderlijke gezag. Door het jarenlang gebruik maken van een machtsinstrument door de ouder wordt het vanzelfsprekende vertrouwen van het kind teniet gedaan, als later blijkt dat het allemaal om macht ging en niet om gezag, wanneer eenmaal de leugen uit komt.

Het tweede en meest funeste is een waarheidscrisis. De onvoorwaardelijke liefde, liefde in de zin van ‘waar’ worden als mens, is de grondslag van al het zijnde. Dit is de verbindende onderstroom, en als zodanig eeuwig en onveranderlijk. Dit is een innerlijk weten dat kinderen (aanvankelijk) in zich mee dragen. 

Dit wordt geweld aangedaan in het met condities omgeven, veranderlijke, en voorwaardelijke, dat de materiële liefde zoals sinterklaas m.i. bij uitstek is. 


Hierdoor ontstaat in het kind een diepe vertrouwenscrisis, desillusie in de wereld en een diep gewortelde onzekerheid over het eigen weten en eigen zijn, als later in de leugen de incongruentie blijkt.


****

Beste,

Ik las een artikel over uw mening over de Sint op HLN

Ik dacht dat je dit verhaal wel interessant zou vinden. Als dochter van 2 Dr.s in de psychologie vierde wij thuis het feest van de Sint. Mijn ouders wilden tegen ons niet liegen, dus vierden wij het feest van de Sint die vroeger zoveel goed gedaan had voor de gezinnen met jonge kinderen. Op zo een “Sint verjaardag”knutselde ik en mijn broer een mijter een staf een baard van watte en een mantel van een rood deken voor papa die ‘s avonds Sint zou spelen. We legden alles netjes klaar in de slaapkamer van onze ouders. Ik moet een jaar of 4 geweest zijn mijn broer 7. We wisten allebei wanneer papa naar boven ging om zich te verkleden. Groot was ons moeder haar verbazing: eenmaal ons papa voor ons stand met ons zelfgemaakte verkleding zagen wij alleen nog de Sint. Ik zei heel flink ja Sint en nee Sint op al zijn vragen. Mijn broer ook al meende mijn mama een gemengd gevoel van twijfel te zien.

Eens mijn papa terug naar beneden kwam met zijn gewone kleren hebben we wild enthousiast laten zien wat we van de Sint gekregen hadden.

Ik vind dit zo een mooi verhaal dat ik het graag even wilde delen.

Nog even dit, je hebt groot gelijk dat we onze kinderen niets moeten wijsmaken.

Met vriendelijke groeten


****

Wij hebben onze kinderen opgevoed met een nadruk op het verschil tussen feit en fictie. Dat had geen nadelig gevolg voor het plezier waarmee ze dat hele sinterklaasfeest beleefden; kleine kinderen vinden een toneelstukje net zo leuk als wanneer ze zouden denken dat het echt is.

Vergelijk het met van die vakantieparken met mensen in grote berenpakken. Kinderen weten dat het gewoon iemand met een pak is en toch fantaseren ze er een echte beer bij. Werkelijkheid en verbeelding lopen in elkaar over, maar geen kind zal achteraf denken dat een echte beer ze een hand heeft gegeven.

****

Er was in de lagere school op een zeker moment een duidelijk verschil in rangorde: de kinderen die zegden dat de sint niet bestond, zaten dichter bij de volwassenheid dan de kinderlijke kindjes die nog in zijn bestaan geloofden. De volwassen kinderen lieten zich vóór staan op hun wetenschap en lachten ons uit.

We herinneren ons vrij weinig uit de kindertijd, maar mijn eerste zoektocht naar de waarheid speelde zich af in de keuken, waar ik mijn moeder lastig viel met vragen over de sint. Ze gunde me mijn fantasie en cadeautjes, maar uiteindelijk gaf ze toe.
Ik besef nu dat het van nog méér verstand getuigd zou hebben, als ik zou verzwegen hebben dat ik het wist! 🙂

****

En toch zie ik op tegen het onthullen van “de waarheid”. Mijn dochters geloven voorlopig nog in magie. Ik hoorde ze laatst nog luidop debatteren over hoe dat paard überhaupt op dat dak geraakt. Ze gebruikten trouwens het woord “überhaupt” ?. Straks ga ik deze heerlijke, maar ook verdraaide naïviteit met de grond gelijk maken, want na het 3de leerjaar nog geloven in de sint is niet OK, blijkbaar. Na die aha-erlebnis vullen we dat gat met de juiste hoeveelheid cynisme dat ze klaar zijn om een “angsty teenager” te worden, wiens problemen ik niet meer begrijp. Toch een raar overgangsritueel. Misschien wel ideaal om je later voor te bereiden op het concept van “atheisme”? Weet je nog hoe die sint bullshit was…

****

Heerlijk om horen dat er nog meer mensen zijn die het sinterklaasfeest vieren met hun kinderen als een spel, een verhaaltje. Eindelijk mensen die beseffen dat die massa-leugen er niet echt bij moet om de kinderen te laten genieten en te fantaseren. En op deze manier wordt het vertrouwen tussen ouders en kinderen niet verstoord. Heerlijke evolutie. ???‍♀️???‍♂️?‍♂️