Books/boeken

Waarom ons klimaat niet naar de knoppen gaat (als we het hoofd koel houden)

Precies een halve eeuw geleden voorspelden onheilsprofeten dat de mensheid afstevende op een catastrofe: uitputting van grondstoffen, milieuvervuiling, bevolkingsexplosie, gat in de ozonlaag. Stop de groei, klonk het overal, of de boel ontploft. Maar waarom kregen deze doemdenkers dan ongelijk? Hoe slaagden we erin om al die rampspoed af te wenden?


In zijn nieuwe boek legt filosoof en ‘verbeterlijke optimist’ Maarten Boudry uit hoe we de klimaatcrisis kunnen oplossen, zoals we ook eerdere ecologische rampen hebben afgewend. Fossiele brandstoffen maakten ons rijker en welvarender dan ooit tevoren, maar nu is het hoog tijd om ze vaarwel te zeggen. Dat kunnen we zeker, aldus Boudry, maar dan moeten we dringend uit een ander vaatje tappen. Bij een uitdaging van zo’n grote omvang kunnen we ons niet de luxe van ideologische dogma’s en heilige huisjes veroorloven. We moeten het klimaatprobleem rationeel en pragmatisch aanpakken, we moeten groots en ambitieus denken, en we moeten vooral het hoofd koel houden. Als we daarin slagen, kunnen we er een prachtige eenentwintigste eeuw van maken.


Eerste hulp bij pandemie. Van Achterafklap tot Zwarte Zwaan

Weet u nog, dat zorgeloze jaar 2019, toen we volop knuffelden, dansten, zongen, lachten en tafelden? Tot een dodelijk virus ons overrompelde en niets nog was als voorheen. Sindsdien beseffen we opnieuw: we leven in een grillige wereld, waarin zeldzame gebeurtenissen alles overhoop kunnen gooien.

Hoe moeten we zulke rampspoed in de toekomst vermijden? Welke cruciale vergissingen en denkfouten maakten onze overheden? En zal deze crisis de wereld veranderen?

In dit even leerzame als vermakelijke lexicon – van Achterafklap tot Zwarte Zwaan – vertellen filosoof Maarten Boudry en journalist Joël De Ceulaer alles wat u moet weten over onzekerheid, overmoed, paniek, complotdenken,  nevenschade, olifantenpoeder en argeloze kerstkalkoenen. En natuurlijk ook over de kracht van wetenschap om onvoorziene gevaren te bedwingen.


Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat

Boekomslag—Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat

Nog nooit leefden we zo lang, zo welvarend en zo vreedzaam als vandaag. Kan dit mooie liedje blijven duren? Doemdenkers verkondigen dat we op de rand van de afgrond staan, cultuurpessimisten dat onze moderne samenleving aan een diepe malaise lijdt.

In Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat breekt Maarten Boudry een lans voor het vooruitgangsdenken. Hij bestrijdt het wijdverbreide pessimisme en zoekt naar verklaringen voor de doembeelden over klimaat en islamisering, over groeiend racisme en ongelijkheid en over de diepe wanhoop van de westerse mens. Boudry pleit voor de beproefde waarden van wetenschap en verlichting. Doemdenken leidt niet tot daadkracht maar tot fatalisme, terwijl vooruitgangsdenken net wervend is. De wereld stond er nog nooit zo goed voor als vandaag, en we kunnen haar nog veel beter maken.


Alles wat in dit boek staat is waar*

*en andere denkfouten

Boekomslag—Alles wat in dit boek staat is waar

Elke dag worden we overstelpt met meningen, argumenten, standpunten. Velen onder ons doen zelf mee aan de opiniestrijd: in het café, aan de ontbijttafel of op sociale media. Wij proberen anderen te overtuigen, en anderen ons. Maar wat zijn de valkuilen van ons denken? Welke retorische trucjes gebruiken slimme overtuigers om indruk te maken? Welke argumenten klinken redelijk, maar zijn bij nader inzien kletspraat? Al sinds Aristoteles speuren filosofen naar denkfouten en drogredenen. Alleen zijn die oude lijstjes niet aangepast aan onze moderne tijd. Ze zijn aan herziening toe.

In Alles wat in dit boek staat is waar (en andere denkfouten) leggen Maarten Boudry en Jeroen Hopster denkfouten bloot waaraan we ons allemaal weleens bezondigen. Dat levert verfrissende analyses en prikkelende inzichten op. En ook een reeks nieuwe concepten: van de wij-bak tot neusdrukken, van wafelijzermoraal tot het applausargument. Wie deze fijne selectie van denkfouten tot zich neemt, is een stuk beter gewapend in de moderne opinieoorlog.


Illusies voor gevorderden. Of waarom waarheid altijd beter is

Boekomslag—Illusies voor gevorderden

Kunnen we zonder illusies leven? Niemand wil in een totale waanwereld leven, maar de waarheid kan ook kwetsen en verontrusten. Mag je haar niet af en toe wat geweld aandoen? Maarten Boudry vraagt zich af of er nuttige illusies bestaan, uitgekiende en doordachte wanen, heilzaam voorlichaam en geest. Wat is er mis met een placebopil, als je er beter van wordt? Of met geloof in het hiernamaals, als dat je gelukkig maakt? Kan ook zelfoverschatting voordelig zijn? Presteer je beter als je gelooft dat je zult slagen, op je werk of op het speelveld?

Maarten Boudry vertelt in Illusies voor gevorderden op meeslepende wijze waarom illusies gevaarlijk zijn, van religieuze waanbeelden tot pseudowetenschap en financiële luchtbellen. De waarheid vindt in Maarten Boudry een vurig en eloquent pleitbezorger.


Science Unlimited? The Challenges of Scientism

Boekomslag—Science Unlimited?

All too often in contemporary discourse, we hear about science overstepping its proper limits—about its brazenness, arrogance, and intellectual imperialism. The problem, critics say, is scientism: the privileging of science over all other ways of knowing. Science, they warn, cannot do or explain everything, no matter what some enthusiasts believe. In Science Unlimited?, noted philosophers of science Maarten Boudry and Massimo Pigliucci gather a diverse group of scientists, science communicators, and philosophers of science to explore the limits of science and this alleged threat of scientism.

In this wide-ranging collection, contributors ask whether the term scientism in fact (or in belief) captures an interesting and important intellectual stance, and whether it is something that should alarm us. Is scientism a well-developed position about the superiority of science over all other modes of human inquiry? Or is it more a form of excessive confidence, an uncritical attitude of glowing admiration? What, if any, are its dangers? Are fears that science will marginalize the humanities and eradicate the human subject—that it will explain away emotion, free will, consciousness, and the mystery of existence—justified? Does science need to be reined in before it drives out all other disciplines and ways of knowing? Both rigorous and balanced, Science Unlimited? interrogates our use of a term that is now all but ubiquitous in a wide variety of contexts and debates. Bringing together scientists and philosophers, both friends and foes of scientism, it is a conversation long overdue.


Philosophy of Pseudoscience. Reconsidering the Demarcation Problem

Boekomslag—Philosophy of Pseudoscience

What sets the practice of rigorously tested, sound science apart from pseudoscience? In this volume, the contributors seek to answer this question, known to philosophers of science as “the demarcation problem.” This issue has a long history in philosophy, stretching as far back as the early twentieth century and the work of Karl Popper. But by the late 1980s, scholars in the field began to treat the demarcation problem as impossible to solve and futile to ponder. However, the essays that Massimo Pigliucci and Maarten Boudry have assembled in this volume make a rousing case for the unequivocal importance of reflecting on the separation between pseudoscience and sound science.

Moreover, the demarcation problem is not a purely theoretical dilemma of mere academic interest: it affects parents’ decisions to vaccinate children and governments’ willingness to adopt policies that prevent climate change. Pseudoscience often mimics science, using the superficial language and trappings of actual scientific research to seem more respectable. Even a well-informed public can be taken in by such questionable theories dressed up as science. Pseudoscientific beliefs compete with sound science on the health pages of newspapers for media coverage and in laboratories for research funding. Now more than ever the ability to separate genuine scientific findings from spurious ones is vital, and The Philosophy of Pseudoscience provides ground for philosophers, sociologists, historians, and laypeople to make decisions about what science is or isn’t. 


De ongelovige Thomas heeft een punt. Een handleiding voor kritisch denken

Boekomslag - De ongelovige Thomas heeft een punt - Johan Braeckman & Maarten Boudry

De apostel Thomas geloofde niet dat Jezus uit de dood was opgestaan. Hij eiste bewijzen. Christus nam het hem kwalijk: ‘Zalig zijn zij die niet zien en toch geloven.’ Maar Thomas had een punt. Buitengewone beweringen vragen om buitengewone bewijzen. Niemand is immuun voor pseudowetenschap, bijgeloof en irrationeel denken. We leggen makkelijk valse verbanden, maken verkeerde statistische inschattingen, zijn kwetsbaar voor drogredenen en vertrouwen te veel op onze waarneming en ons geheugen. Ook intelligente mensen ontsnappen hier niet aan. Zij zijn bovendien meer bedreven in het verdedigen en rationaliseren van aantoonbaar foute overtuigingen.

In De ongelovige Thomas heeft een punt bespreken de auteurs historische en actuele denkbeelden die hun wortels vinden in drogredenen, foutieve intuïties en cognitieve valkuilen. Naast klassieke pseudowetenschappen, zoals parapsychologie, homeopathie, creationisme en psychoanalyse, passeren andere bizarre opvattingen de revue, zoals het geloof in het monster van Loch Ness, complottheorieën, telepathie, de lijkwade van Turijn, klopgeesten en mirakels. Braeckman en Boudry verduidelijken de verschillen tussen wetenschap en pseudowetenschap, tussen kritisch en onkritisch denken, en tussen zin en onzin. Iedereen die de kwaliteit van zijn denken wil bevorderen, heeft baat bij dit boek.