Drie jaar heeft het geduurd voordat het alternatieve mediaplatform De Nieuwe Wereld erin slaagde om Mattias Desmet en mij rond de tafel te krijgen om de balans op te maken van het coronabeleid, maar het is eindelijk gelukt. Bij de eerste poging in 2021 trok Mattias er op het laatste moment de stekker uit (toen zat ik moederziel alleen in de studio), daarna ondernam Mattias diverse pogingen om een breder debat op te zetten in verschillende samenstelingen, met Joël De Ceulaer en/of Sam Brokken en/of Theo Schetters, maar die sprongen telkens af.
Dat we nu pas in debat gaan, bijna drie jaar na aanvang van de pandemie, heeft voor- en nadelen. Aan de ene kant is het stof inmiddels neergedwarreld en kunnen we meer mentale afstand nemen. Er zijn de afgelopen jaren harde beschuldigingen over en weer gevlogen, en hoewel de intellectuele kloof nog steeds erg diep is, geloof ik dat het voor ons vandaag makkelijker was om op een hoffelijke wijze in debat te gaan zonder elkaar in de haren te vliegen.
Aan de andere kant vind ik het nog steeds spijtig dat het debat niet kon doorgaan toen het oorspronkelijk gepland was, en toen de discussie natuurlijk veel urgenter en relevanter was. Naarmate de pandemie stilaan uitdoofde eind 2021, heb ik me weer op ander thema’s toegelegd (zoals klimaatbeleid of AI of de oorlog in Gaza) en nam ik mentaal afstand van het hele debat. De laatste maanden zat ik, eerlijk gezegd, nauwelijks nog met corona in mijn hoofd.
Ik heb me er vaak over verwonderd dat het uitgerekend coronasceptici zijn die met hun hoofd nog steeds in 2020 zitten en die hele ellendige periode maar niet kunnen loslaten. Niet zelden verwijten deze sceptici mij dat ik de “aftocht blies” rond eind 2021. Maar je kan toch niet eindeloos blijven soebatten over een crisis die (gelukkig) al bijna twee jaar achter de rug is, en telkens opnieuw dezelfde rondjes draaien? Dankzij de vaccinatiecampagnes slaagden we er eindelijk in om de dreiging van corona terug te brengen tot ongeveer het niveau van een seizoensgriep (wat het volgens de sceptici al in februari 2020 was, maar zij dwalen). Een venijnig beestje, zeker, maar niet iets om de hele samenleving voor te ontwrichten. Zijn de critici van het coronabeleid dan niet blij dat ze eindelijk kregen wat ze wilden: alle verfoeide maatregelen op de schop en al onze vrijheden heroverd? Natuurlijk is het nodig om een evaluatie te maken van het coronabeleid in verschillende landen, om lessen te trekken voor de toekomst en uit onze fouten te leren, maar soms lijkt het alsof de sceptici zich harder vastklampten aan die hele pandemie dan de mensen die achter de maatregelen en de vaccins stonden, en die het sneller als een afgesloten hoofdstuk beschouwden.
Dat was ook de belangrijkste vraag die ik Mattias tijdens dit gesprek voor de voeten wierp: hij voorspelde destijds dat de vaccinatiecampagnes de “huidige impasse niet zal oplossen”, dat onze overheden de maatregelen nog zouden verstrengen en daarbij de coronasceptici als zondebokken aanwijzen. De pandemie was immers “geen gezondheidscrisis” volgens Mattias, maar een “diepgaande maatschappelijke en zelfs culturele crisis”. De massavorming en de totaliserende tendendsen die hij beschreef, zouden zich voortzetten en “het ergste moet wellicht nog komen.”
Welnu, Mattias, waar zijn nu al die totaliserende gezondheidsmaatregelen nu die volgens jou alleen maar erger zouden worden? Waar zijn de sociale bubbels, track-and-trace systemen, corona-apps, verplichte mondmaskers, reisverboden, Covid Safe Tickets en anderhalvemeterregels, laat staan de avondklokken en lockdowns? Enkele uitzonderingen daar gelaten, hebben de maatregelen geen seconde langer geduurd dan medisch gezien noodzakelijk was (vaak zelfs minder lang, omdat we te ongeduldig waren). Zodra dat mogelijk was, hebben we de samenleving weer opengegooid en kon iedereen weer van zijn vrijheid genieten en het normale leven weer oppikken. En gelukkig maar.
Mattias had natuurlijk een antwoord op mijn vraag: hij ontwaart elders in onze samenleving nog steeds gelijkaardige symptomen van totalisering en massavorming, ook in het gezondheidsbeleid van de EU en de VN (of de amendementen daarvoor). Maar zijn antwoord deed me sterk denken aan hoe de Getuigen van Jehovah destijds voorspelden dat Jezus terug op aarde zou neerdalen en zijn Duizendjarig Rijk zou aanbreken, maar toen die voorspelde datum verstreek er niets gebeurde, vervolgens volhielden dat het Duizendjarig Rijk “in onze harten” was begonnen.
Kijk en oordeel vooral zelf, er komt wellicht nog een vervolg op ons gesprek. In ieder geval ben ik blij dat we eindelijk rond de tafel konden zitten om rustig alle onderwerpen aan te snijden, zij het rijkelijk laat. Hopelijk is dit gesprek een toonbeeld van hoe je beleefd van gedachten kan wisselen zelfs als je het radicaal oneens bent. Ik vind nog steeds dat Mattias “schadelijke onzin” heeft verspreid tijdens de pandemie, maar ik waardeer hem ook nog steeds als persoon. We kennen elkaar van vóór de pandemie, en ook toen voerden we polemieken (over psychoanalyse) en lagen onze standpunten ver uiteen. Maar het was Mattias die me destijds vriendelijk uitnodigde om samen van gedachten te wisselen bij een goed glas wijn. Die openheid van geest en die bereidheid om de dialoog aan te gaan, ook met iemand die een volstrekt andere mening heeft, apprecieerde ik toen en apprecieer ik vandaag nog steeds.
Inmiddels is deel 2 van ons debat verschenen, nog eens een uur kijkplezier (of -afgrijzen):
En hie mijn eerdere passage bij De Nieuwe Wereld (toen Mattias afzegde):
Bonus: hieronder enkele bronnen en grafieken over een essentieel punt in onze discussie: het enorme verschil in mortaliteit tussen gevaccineerden en ongevaccineerden (en daarvan afgeleid: tussen Republikeinen en Democraten in de V.S.)
- De covid-mortaliteit bij ongevaccineerden lag (in 2021 en 2022) minstens 10 keer zo hoog als bij gevaccineerden:
- De vaccinatiegraad lag gevoelig hoger bij Democraten (~65%) dan bij Republikeinen (~50%):
- Daarom is het logisch dat de covidsterfte bij Republikeinen ook een stuk hoger lag dan bij Democraten, vanaf het begin van de vaccinatiecampagne: ~45% hoger.
- Tot slot: hier de oversterfte per politieke affiliatie: een plots en duidelijk verschil na het begin van vaccinatiecampagne:
