(Dit stuk schreef ik op 17 maart, op de vooravond van de beslissende dag voor de toekomst van kernenergie in België. En goed nieuws! De “dubbele klimaatwinst” die ik bepleitte (verlenging van kernreactoren + versnelling van energietransitie), werd inderdaad het compromis dat uit de bus kwam. Natuurlijk is de verlenging van 2 Gigawatt slechts een absoluut minimum, en nog veel te weinig in het licht van onze klimaatuitdaging. De regering had meteen aan FANC moeten vragen om ook de verlenging van andere kerncentrales te bekijken, zeker gezien de noodsituatie in Oekraïne. En ze had de reactionaire Wet op de Kernuitstap uit 2003 (in het bijzonder artikel 3) meteen moeten afschaffen, zoals wij samen met bijna 15.000 anderen vroegen in onze petitie. Maar al bij al mag ik niet klagen: door deze verlenging op de valreep is alvast het ergste rampscenario vermeden. De sluiting van de laatste reactor zou de definitieve doodsteek geweest zijn voor kernenergie in België, nochtans ons grootste wapen tegen klimaatopwarming. Deze beslissing is slechts het begin, een eerste stap in de goede richting. En ze moet nog beklonken worden in onderhandeling met de uitbater Engie. Ik zal blijven ijveren voor de bouw van nieuwe centrales én ook de verlenging van onze andere reactoren, voor zover technisch mogelijk en veilig).
Een ‘fait divers’, noemde vicepremier Petra De Sutter het op De Afspraak. Een verwaarloosbaar ‘detail’, aldus energie-expert Ronnie Belmans, dat slechts 3 procent van onze energie levert. Een kleine ‘pixel’, herhaalt Tinne Van der Straeten uitentreuren.
Toch is de kernuitstap, waarover vandaag de finale beslissing valt, absoluut geen fait divers. Kernenergie levert de helft van onze stroom, en drie keer zoveel als alle andere CO2-vrije bronnen samen.
Zelfs vóór Vladimir Poetin Oekraïne binnenviel, was de kernuitstap een dwaasheid, rampzalig voor klimaat en milieu. De oorlogsgruwel in Oekraïne levert daar nog een krachtig argument bovenop. Wie nodeloos gascentrales bijbouwt om schone atoomstroom te vervangen, laat zich gijzelen door een moordlustige dictator, en spijst gewillig diens oorlogskas.
Helaas is de kernuitstap de voornaamste trofee van de groenen in Vivaldi, waarop ze al meer dan twintig jaar azen. Petra De Sutter zei vorig jaar in De Standaard dat Groen de “geschiedenis zou ingaan als de partij die de kernuitstap realiseerde”. En voor hun oude achterban, die opgroeide met Tsjernobyl en de Koude Oorlog, is het verzet tegen kernenergie bijna de raison d’être van de ecologische beweging.
Ideologische principes inslikken is voor elke partij lastig, maar steeds meer groenen – vooral bij de jonge generatie – beseffen dat de hardnekkige strijd tegen kernenergie niet langer houdbaar is in tijden van klimaatcrisis. In Finland heeft de groene partij zich eindelijk verzoend met kernenergie, hopelijk een precedent voor heel Europa. De oorlog in Oekraïne levert – wrang genoeg – een eerbare aanleiding om die groene bocht te nemen, op een manier die ook voor hun achterban verteerbaar is.
Dat Groen haar huid duur wil verkopen, door een hele waslijst aan klimaatmaatregelen af te dwingen in ruil voor de kernuitstap, is ironisch genoeg goed nieuws. In de ogen van antinucleaire ideologen dient een btw-verlaging voor warmtepompen en isolatie als “compensatie” om de bittere nucleaire pil te slikken, maar voor ons klimaat is het juist dubbele winst.
De verlenging van de jongste twee centrales moet vandaag een complete no-brainer zijn, die in één klap miljarden kubieke meters aardgas per jaar scheelt. De volgende logische stap is dat de overheid onverwijld aan onze nucleaire waakhond FANC vraagt welke van de andere vijf reactoren nog verlengbaar zijn, in de lijn met het advies van IEA. Zelfs onze oudste reactoren zijn nog geen 50 jaar, terwijl de VS licenties toekennen voor een levensduur tot zelfs 80 jaar. Tijdige voorbereiding en renovatie vormen het voornaamste (of zelfs enige) struikelblok.
Beste federale regering: schrap vandaag eindelijk die dwaze wet op kernuitstap. Verleng minstens 2 gigawatt, vraag het FANC of meer mogelijk is, en onderzoek zo snel mogelijk de mogelijkheid om nieuwe centrales te bouwen, zoals onze buurlanden. En die versnelde uitbouw van warmtepompen en isolatie die de groenen eisen? Met veel plezier!
(De Morgen, 18 maart 2022)