Brainwash-talk: hoe kunnen we de wereld (nog) beter maken?

Begin maart, vlak voor het coronavirus West-Europa overrompelde, gaf ik in Amsterdam een Brainwash-lezing over vooruitgang en Effectief Altruïsme, die gisteren werd uitgezonden op de Nederlandse zender NPO2. De boodschap van mijn lezing? De geschiedenis toont dat vooruitgang echt mogelijk is. Hoe kunnen we de wereld nog beter maken? Wat is de beste en meest efficiënte manier om armoede en ellende te bestrijden? Helemaal op het einde van mijn lezing zeg ik:

“Vergis je niet: vooruitgang gaat niet vanzelf. Er is geen enkele garantie dat al die mooie grafieken de juiste kant blijven opgaan. Het is perfect mogelijk dat de mensheid het de komende tijd weer helemaal zal verknallen.”

Dat klinkt als een griezelige voorspelling, maar eerlijk, ik had op dat moment nauwelijks een idee van de ramp die ons boven het hoofd hing. Het was gewoon mijn slag om de arm als ‘verbeterlijke optimist’, want vooruitgang is geen geheimzinnige natuurkracht en niemand kan garanderen dat het verhaaltje goed afloopt. En dat blijkt vandaag helaas. Die mooie grafieken van armoededaling waarover ik sprak zullen de komende jaren hun steile daling helaas niet verderzetten. Erger nog: wellicht belanden tientallen miljoenen mensen opnieuw in de armoede, door de directe en indirecte gevolgen van de pandemie. Mijn lezing werd in de ‘wereld van gisteren’ opgenomen (om de woorden van Stefan Zweig te gebruiken), maar hopelijk is ze nog steeds even relevant in de wereld van vandaag. Meer dan ooit hebben we ‘Effectief Altruïsme’ nodig om ervoor te zorgen dat de wereld zo snel mogelijk van deze enorme opdoffer kan herstellen, zodat het verhaal van de vooruitgang zich kan verderzetten.