Schrap de wet op de kernuitstap! Geef kernenergie opnieuw een toekomst in België.

  • Opinie

(Steun je deze boodschap? Teken dan HIER de petitie. Als we 25.000 (Belgische) handtekeningen verzamelen, komt ons wetsvoorstel op de agenda van het Parlement.)

De Belgische kerncentrales staan in voor 75 procent van de CO2-arme stroom in ons land. Een kerncentrale produceert betrouwbare, veilige en schone energie, zonder broeikas­gassen uit te stoten en zonder luchtvervuiling. Toch heeft ons land in 2003 beslist om alle kerncentrales tegen 2025 te sluiten en om te verbieden dat er nieuwe kerncentrales voor elektriciteitsproductie worden gebouwd. Dat is steeds moeilijker te verdedigen, omdat het klimaatprobleem sinds 2003 veel urgenter is geworden.

Technisch is het perfect mogelijk om minstens de twee jongste Belgische kerncentrales (Tihange 3 en Doel 4) nog 20 jaar open te houden. Daarmee zou ons land 45 megaton minder CO2 uitstoten dan in een scenario zonder kerncentrales (het equivalent van meer dan 500.000 auto’s). Het Internationaal Energieagentschap (IEA) beveelt dan ook aan om bestaande kerncentrales zo lang als technisch mogelijk levensduur­verlenging te geven, met het oog op de klimaat­doelstellingen. De Belgische overheid lijkt die aanbeveling naast zich neer te zullen leggen. Met de bouw van gascentrales zal ze nog meer CO2 uitstoten.

Klimaatvoordelen

Onze jongste kerncentrales kunnen gerust nog een kwarteeuw CO2-vrije stroom blijven leveren, maar niet eeuwig. Veel fundamenteler is dat de wet van 2003 elk voorstel om nieuwe kerncentrales te bouwen onmo­gelijk maakt, ongeacht de voordelen voor het klimaat­ en voor de Belgische bevolking. ‘Geen enkele nieuwe nucleaire centrale bestemd voor de industriële elektriciteitsproductie door splijting van kernbrandstoffen, kan worden­ opgericht en/of in exploitatie gesteld’, zoals de wettekst stelt.

Nochtans bieden kerncentrales grote klimaatvoordelen, zeker voor een dichtbevolkt land als België. Ze produceren enorme hoeveelheden energie op een kleine oppervlakte, met een minimaal beslag op de natuur­ en werken onafhankelijk van weer en wind. Niet toevallig onderzoekt ons buurland Nederland de mogelijkheid om nieuwe kerncentrales te bouwen, omdat het inziet dat het met zon en wind alleen niet lukt (of minstens heel erg duur wordt). Nieuwe en meer wendbare kerncentrales, die geen of veel minder kernafval produceren, zouden ideale partners vormen van hernieuwbare energie: ze leve­ren stroom als het weer tegenvalt en schakelen terug als het meezit. Net zoals windmolens en zonnepanelen stoten ze geen CO2 uit. Nieuwere reactortypes die in ontwikkeling zijn, hebben bovendien voordelige eigenschappen: passieve veiligheid (ze vallen vanzelf stil als er iets fout loopt), duurzamer gebruik van brandstof en grotere wendbaarheid. Maar de Belgische wet van 2003 sluit die allemaal uit.

Verdwijnt knowhow?

Kerncentrales bouwen kost tijd, maar ook na 2030 en 2040 zullen we nog (veel) schone energie nodig hebben. Ook wanneer we sterk inzetten op energie-efficiëntie en bezuiniging zal de vraag naar elektriciteit sterk stijgen, door de massale elektrificatie die we plannen om onze economie te vergroenen: denk aan warmtepompen en elektrisch transport. Daarom moeten we inzetten op onderzoek naar mogelijke nieuwe kerncentrales, uitgaande van de state of the art of de ontwikkeling van nieuwe reactor­types.

Als België doorzet met de kern­uitstap in 2025, vergooien we onze nucle­aire troeven voor de toekomst. Het Belgisch nucleair onderzoeks­centrum in Mol is een wereld­leider op het vlak van wetenschappelijk onder­zoek, dienstverlening en opleiding in de nucleaire sector. Als we de nucleaire indus­trie de doodsteek geven in 2025, dreigen veel ingenieurs en experts­ te vertrekken. Dan verdwijnt ook de technische knowhow om atoomkernen te splijten.

Samen met zonne- en windenergie kunnen kerncentrales een forse bijdrage leveren om onze klimaatdoelstellingen te halen. Het zou bijzonder onverstandig zijn van onze overheid om sommige CO2-arme energiebronnen bij voorbaat uit te sluiten om politieke of ideologische redenen.

Geef kernenergie opnieuw een toekomst in België. Houd de bestaande centrales zo lang mogelijk open, maar vooral: stimuleer innovatief nucleair onderzoek en creëer de voorwaarden voor de bouw van nieuwe centrales. Laat nu al bestuderen wat de kosten en baten zijn van nieuwe kernreactoren, zodat we over een decennium niet opnieuw in een emotioneel debat verzeild raken, maar een beslissing kunnen nemen op basis van rationele analyses. Voor de bevoorradings­zekerheid, voor de betaalbaarheid van schone energie, en bovenal voor het klimaat.

Maarten Boudry – wetenschapsfilosoof (UGent)

Manuel Sintubin – geoloog (KU Leuven)

Rik Van de Walle – rector UGent, tekent in eigen naam

Matthias Vanderhaegen – nucleair ingenieur (UGent)

Gerard Govers – vicerector (KU Leuven), tekent in eigen naam

Dirk Verhofstadt – filosoof en publicist (UGent)

Simon Friederich – wetenschaps­filosoof (Rijksuniversiteit Groningen)

Johan Braeckman – gewoon hoogleraar (UGent)

André Oosterlinck – voormalig rector KU Leuven, tekent in eigen naam

Hamid Aït Abderrahim – professor nuclear engineering (UCLouvain)

Thomas Rotthier – covoorzitter Ecomodernisme.be

Jan Deschoolmeester – covoorzitter Ecomodernisme.be

Kurt Deketelaere – gewoon hoogleraar (KU Leuven), tekent in eigen naam.

(De Standaard, 24 november 2020)